Psikolojik rahatsızlıkları anlatan bir çok farklı teori vardır. Bu teorilerden biri de Strese Yatkınlık Modelidir. Teoriye göre, kişilerin belirli psikiyatrik bozuklukları, biyolojik ve genetik yatkınlıkları olduğu için strese maruz kaldığı zaman psikiyatrik hastalık geliştirmektedir. Örnek verecek olursak ailede şizofreni öyküsü olan bir kişi saldırıya maruz kalmış; Bu durumda teoriye göre hipotalamus ve hipofiz bezi tehlike algısı ile kortizol salgılanması için komuta verecek ve kişi de şizofreni geliştirecektir. Aynı zamanda teori iddia ediyor ki, biyolojik veya genetik yatkınlığı olmayan kişiler her ne kadar aynı düzey strese maruz kalsalar da şizofreni geliştirmeyeceklerdir. Teori benzer durumlarda kişilerin neden aynı stres karşısında farklı tepkiler verdiğini bu şekilde açıklamış oluyor.
Ayrıca Strese yatkınlık Modeli, çocuklukta yaşanan deneyimlerin de gelecekte strese maruz kalındığında geliştirilecek olan psikiyatrik rahatsızlıklarla ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. Çocukluk çağında yaşanan olumsuz deneyimler ve travmalar bir yönden biyolojik olarak çocuğu etkiliyorken, diğer yönden strese maruz kalma olasılığını yükseltiyor. Çünkü, çocuk baş etme becerileri kazanamıyor ve gelecekte stresle nasıl mücadele edeceğine dair fikir sahibi olamıyor.
Teoriye göre insanların yarısının biyolojik, genetik ve ya sosyal olarak psikiyatrik bozukluklar geliştirmek için belirli yatkınlık ve eğilimi vardır. Bu yatkınlığa da modern hayatın her gün artmakta olan stres faktörü eklenenince psikiyatrik rahatsızlıklar her geçen gün fazlalaşıyor.
Modele göre Koruyucu Faktörler:
Toplumsal olarak stres düzeyini azaltmak adına girişimlerde bulunulmalı
Koruyucu sosyal çevre sağlanmalı
Aile bireyleri aile içinde koruyucu faktörleri sağlamalı
Sağlıklı benlik gelişimi sağlanmalı
Sağlıklı arkadaş ve sosyal ortam desteği sağlanmalı
Çocuk normal gelişim süreci geçirmeli
Editör: Elif Yiğit
Yorum Yapın