Çocuklarda Gece Korkularıyla Başetme Yöntemleri

Ortalama çocukların %73’ü 4-12 yaşlar arasında noktürnal korkular yani gece korkuları yaşamaktadırlar (Muris et al 2001). 4 yaşından önce gece ağlamalarının sebebi ise ayrılık endişesidir. Ayrılık endişesi ve ihmal edilme gece korkularının en başta gelen nedenleri arasında gelmektedir. Aile çocuğuna karşı çok ilgili olduğunu düşünse de bazen kaliteli geçirilmeyen zamanı ihmal boyuta ulaşabiliyor. Bir çok ebeveyn çocuklarının korkularından habersiz olabiliyor veya bu duruma farklı tepkiler verebiliyorlar.

Araştırmalar yetişkinlerin endişe ve korkularıyla baş etmekte zorlandıkları zaman kontrolsüz, üzgün ve tehdit altında hissetmelerine bağlı olarak yüksek seviyede kortizol yani stres hormonuna maruz kaldıklarını ortaya koymaktadır (Adam et al 2006). Yetişkin bir insanın çocuğa göre baş etme becerileri daha ilerlemiş olduğunu varsayarsak başa çıkma yetisinin gelişmediği veya eksik olduğu çocuklarda bu durum yetişkinlere göre fiziksel ve ruhsal olarak daha ağır tablo gösterebilmektedir.

Ayrıca, son araştırmalar gece korkularının belirli ruhsal rahatsızlıklara yol açtığını sergiliyor. Bu rahatsızlıklar arasında anksiyete bozukluğu, dürtüsellik, dikkat eksikliyi ve s ilk sıralarda yer almaktadır. (Kushnir et al, 2014)

Teknikler

1. Çocuğunuza güvence verin – onu dinleyin, hislerini ve duygularını onaylayın ama asla ve asla korkularını onaylamayın! Çocuğunuzla doğru iletişim kurabilmek adına onu iyi dinlemeyi öğrenmeniz gerekir. Oysa ki terapi odasında çocuklardan en sık duyduğumuz cümle ‘annem, babam beni dinliyormuş gibi yapıyor, aslında dinlemiyor, anlamıyor ve s’. oluyor. Eğer ebeveyn konuşmasında çocuğuna güven hissini aşılamakta zorlanıyorsa, çocuğun evin içinde güvende hissetme olasılığı çok düşüktür.

‘Canım, korktuğunu göre biliyorum, nasıl hissettiğini tahmin ediyorum. Ama bilmen gereken şey o ki bu odada, bu evde, bizim yanımızda güvendesin.’

Ayrıca, gerçeklikle fantezi arasında farkı çocuğunuzla tartışabilirsiniz.

Eğer bu konuşmayı yapacaksanız tamamen başka işlerinizi bir kenara bırakmanız en doğru seçenek olacaktır, yada ‘işimi bitirdikten sonra bu konuyu seninle konuşalım mı?’ – yönünde olması gerekir.

2. Çocuğunuza baş etme tekniklerini hatırlatın – seans sırasında çocuğunuza belli baş etme teknikleri öğretiliyor, nefes egzersizleri, ‘özel arkadaş’ teknikleri ve s. Bu teknikleri gerektiğinde çocuğunuza hatırlatabilirsiniz.
3. Uyku Öncesi katı kurallar – uyku öncesi belirli katı kuralların olması çocuğun gece korkularını azaltmaktadır. Örneğin: akşam yemeğinden sonra çocukların beyinlerinin aşırı uyarılmasından kaçınılmalıdır – TV programları, bilgisayar oyunları gibi. Uykudan önce ılık duş almalarını sağlamak, kitap okumak ve s. çocuğunuza uygun olabilecek kurallardan biri veya bir kaçı olabilir.
4. Kendi odasında uyumasını sağlamak – çocuğunuza bir defaya mahsus olsa dahil sizinle beraber yatmasına müsaade ettiğinizde aslında ona ‘haklısın senin odan güvenli değil!’ mesajını veriyorsunuzdur. Oysa, beklentimiz ilk maddede olduğu gibi çocuğun kendi alanında güvende hissetmesidir.

Psikoloğunuzun size yardımcı olacağı belirli noktalar:

• Anne ve babanın çocuğa yardım etmesi için kullanabileceği kelime ve cümlelerin listesini oluşturmak
• Çocuğa güncel zorluklarla başetmeyi ve kendi ayakları üzerinde durmasını öğretmek. Çünkü özgüven problemi en sık karşılaştığımız teticleyiciler arasındadır.
• Çocuğun gün içinde yaşadığı kaygıları not etmek. Gün içinde maruz kalınan stres gece korkularını tetikliyor olabilir.
• Çocuğun uyuma saatini beraber belirlemeniz veya gözden geçirmeniz söz konusu olabilir. Çok erken saatlerde yatmasını istiyorsanız, uyumadan odasında fazla zaman geçirmesi uygun seçenek olmayabilir.
• Duygusal sıkıntılarını çalışmak – kardeş kıskançlığı, anne-baba kıskançlığı, ailesel problemler ve s.

Reference:

Adam EK, Hawkley LC, Kudielka BM, and Cacioppo JT. 2006. Day-to-day dynamics of experience–cortisol associations in a population-based sample of older adults. Proc Natl Acad Sci USA. 103(45):17058-63.

Kushnir J1, Gothelf D2, Sadeh A. 2014. Nighttime fears of preschool children: A potential disposition marker for anxiety? Compr Psychiatry. 55(2):336-41.

Muris P, Merckelbach H, Ollendick TH, King NJ, and Bogie N. 2001. Children’s nighttime fears: parent-child ratings of frequency, content, origins, coping behaviors and severity. Behav Res Ther. 39(1):13-28.